در بیان معنای انتظار و شرایط و آداب آن

  حقیقت انتظار، بر حسب مفهوم لفظی آن، ضدّ یأس است و مراد از انتظار چیزی ، آن است که آدمی به وقوع امری یقین داشته  وامیدوار و چشم به راه وقوع آن باشد .

می توان انتظار را به دومقوله بدنی و قلبی تقسیم کرد :

درجات انتظار قلبی

باید بدانیم که اعتقاد به این درجه واجب است و حقیقت ایمان به آن بستگی دارد و نبود آن در باطن امر، موجب کفر و ضلالت می شود ، اگر چه به حسب ظاهر، فرد محکوم به احکام اسلام باشد ، چون انکار این امر ، انکار امر امامت است هر چند در ظاهر اقرار به توحید و رسالت دارد .

2- فرد ظهور را منحصر به وقت خاصّی نداند که قبل از آن، مأیوس از وقوع آن شود ، اعتقاد به این درجه نیز واجب است از این یأس و ناامیدی نهی شده و حرام است .

3- به حسب آنچه در روایات آمده ، در همه حال منتظر بوده و امید به ظهور داشته باشد و اعتقاد به این درجه ، مقتضای کمال ایمان است ، زیرا لازمه کمال ایمان شخص مؤمن ، در این است که فرج را نزدیک بداند و پیوسته چشم به راه بوده و همه وقت منتظر آمدن مسافر خود باشد .¹

انتظار بدنی

 همان‌گونه که در نعمت‌های دنیوی ، خداوند متعال اسباب را مهیّا کرده و نعمت‌ها را به وسیله آن اسباب عطا می‌فرماید، همچنین برای تعجیل در ظهور امام ـ که وسیله ظهور همه نعمت‌هاست ـ اسبابی مقرّر فرموده که به دست خود بندگان است و آن اسباب عبارت از تقوا و اعمال   صالح می باشد. گناهان بندگان از اموری است که خود امر فرج را به تأخیر می‌اندازد ، لذا بنده مؤمن باید با توبه از همه گناهان ، دفع آفات را   طلب کند و در انتظار زمان رسیدن محصول یعنی روز ظهور و فرج امام باقی بماند . این حالت ، انتظار کامل بدنی بوده و از لوازم کمال ایمان به حساب می آید .²

اینکه آدمی یقین داشته باشد که ظهور آن حضرت حق است و واقع خواهد شد و در آن وعده الهی، تخلفی نیست لذا هر قدر هم در تحقق آن تأخیر شود، ناامید نگردیده و اصل آن را منکر نشود. باید بدانیم که اعتقاد به این درجه واجب است و حقیقت ایمان به آن بستگی دارد و نبود آن در باطن امر، موجب کفر و ضلالت می شود

  شرایط انتظار

1. خلوص نیت

 2. صبر و شکیبایی

صبردر انتظار به این معنا است که ؛ مؤمن هرگاه واقعاً انتظار ظهور مولای خود را دارد و حقیقتاًَ مشتاق دیدار آن طاووس کبریایی است و درک حضور او را آرزو دارد، باید بعد از تحصیل انتظار، کوشش نماید تا باطن خود را به محاسن و مکارم اخلاق زینت دهد و ظاهر خود را به آداب و سنن نبوی (ص) از قبیل انجام نوافل و مستحبّات و ترک مکروهات آراسته گرداند.³

 

علامت‌های انتظار

دومین علامت و نشانه انتظار، عزلت و دوری از نامحرمان و همچنین کمی گفتار و دوری از مطالب بیهوده است . پس هر کس این آثار را در وجود خود به صورت بیشتر و کامل‌تر از نظر ظاهری و باطنی داشته باشد ، نشان آن است که مقام اشتیاق و حقیقت انتظار او برای ظهور و فرج مولای خود و زیارت جمال نورانی او کامل‌تر است .⁵

بنابراین هرگاه بنده‌‌ای به اندازه توانایی خویش درنصرت و) یاری امام زمان (ع) کوشش کند و فرج آن حضرت را انتظار کشد ، چنین شخصی در زمره یاوران آن حضرت قرار می‌گیرد .⁶

انتظار از نگاه عالم دینی

حضرت آیت الله جوادی آملی فرمودند : انتظار از نظر نظامی آن است که انسان ، خود را آماده دفاع از ولی خدا گرداند حتّی اگر شده با یک تیر! امّا از نظر فرهنگی ، هم باید به احیای خود بپردازد و هم به احیای دیگران .

خود را از گناهان پاک گرداند و از معاصی الهی دور نگه دارد و نیز کمک کند تا دیگران نیز با اهل بیت آشنا شوند و معارف الهی را دریابند .

بهترین انتظار آن است که انسان قلب خود را در اختیار کسی قرار بدهد که او به اذن خدا آن را زیر و رو کند ؛ انسان اگر متحول و منقلب شود ، عالم را در کام خود شیوا و شیرین می بیند . چیزی برای او تلخ نیست . هیچ حادثه ای آن توان را ندارد که قلب متحول شده را قبض کند!

 از وجود مبارک امام رضا (ع) رسیده است که فرمودند : « رحم الله امرء حدث نفسه علینا و احیا امرنا ؛ خداوند رحمت کند کسی را که نفسش را برای ما آماده می کند و امر ما را زنده می دارد .» یعنی در عصر غیبت منتظر ما باشد به این نحو که خود را در محدوده امر ما منحصر کرده و تنها امر ما را اطاعت کند و از قلمرو دستورات ما بیرون نرود و در یک کلام خودسازی کند .

از طرف دیگر تلاش و کوشش انسان این باشد که امور اهل بیت ، معارف اهل بیت ، آثار اهل بیت ، مکتب اهل بیت را احیاء کند، یعنی به احیای دیگران بپردازد .

آیت الله جوادی آملی  بیان داشتند که  تنها بیگناهان می توانند منتظران مهدی موعود باشند به طوری که اگر  انسان امام خود را بشناسد ، از راه خود گمراه نخواهد شد.

ایشان عمل کردن به دستورات الهی ، ترک کردن از گناه و تهیه کردن توشه را از وظایف اصلی منتظران مهدی موعود می دانند .⁷

 گروه دین و اندیشه